ABŞ prezidenti Co Baydenin son Asiya turnesi – Cənubi Koreyaya və Yaponiyaya səfəri 3 mövzu ətrafında fokuslaşmışdı: Rusiyanın Ukraynada aapardığı işğalçı müharibəyə qarşı bölgə ölkələrinin birliyini möhkəmləndirmək, Şimali Koreyanın nüvə hədəsinin qarşının alınmasını təmin etmək və Çinin bölgədə artan hərbi gücünü cilovlamaq, o cümlədən Tayvan adasının Pekinin nəzarətinə keçməsini önləmək. Baydenin Tokioda keçirdiyi dördlü sammit (ABŞ, Yaponiya, Hindistan və Avstraliya) də Çinin bölgədə artan hərbi gücünün neytrallaşdırılması yollarının müzakirəsinə həsr olunmuşdu.
Aydındır ki, hadisələrin bu istiqamətdə gedişatı Pekini narahat etməyə bilməz. Çin lideri Si Cinpin Asiya və Sakit okean bölgəsi ölkələrinə müraciət edərək bu dövltələrin bölgədəki sülhə məsuliyyət daşıdıqlarını bildirib. Si Cinpin yazılı müraciətini ölkəsi də daxil olmaqla bölgənin ada ölkələrinin xarici işlər nazirlərinin ikinci zirvə görüşünə göndərib. “Bölgədə sülhüm təmin olunması ümumi vəzifəmizdir” deyən Çin lideri ölkəsinin əsas strateji hədəflərindən birinin Asiya və Sakit okean ölkələri ilə tərəfdaşlığı genişləndirmək olduğunu və bunun qarşılıqlı hörmətə dayandığını ifadə edib. Si Cinpin deyib ki, Çin bərabırhüquqlu tərəfdaşlıq ideyasını müdafiə edərkən ölkələrin böyüklülüyüni və kiçikliyini əsas götürmür: “Çin ada dövlətlərinin əsas dostudur”.
Beləliklə, Pekin ABŞ-Yaponiya-Hindistan-Avstraliya formatına qarşı özünün tərəfdaş qrupunu formalaşdırmaq istəyir. Pekinin ümudi kiçik ada dövlətlərinədir. Məhz buna görə Si Cinpin məktubunda “kiçik ada dövlətləri” terminini işlədib. Çünki Asiya və Sakit okean bögləsinin böyük dövlətləri Çinlə münasibətlərdə ehtiyatlı mövqe nümayiş etdirirlər. Böyük dövlətlərdən fərqli olaraq bölgənin kiçik ada dövlətlərinin yatırımlara ehtiyacları var. Həmin yatırımları isə Çin təklif edib. Ancaq Pekin yatırımla yanaşı kiçik ada dövlətlərinə hərbi əməkdaşlıq da təklif edib, bunun ardınca isə həmin dövlətlərdə Çinin hərbi bazalarının yaradılması mövzusu aktuallaşıb. Bölgənin böyük dövlətlərini qorxudan da budur.
Pekin Avropa istiqamətində də fəallığı azaltmaayıb. Çin lideri fransalı həmkarı Emmanuel Makronla son telefon söhbəti zamanı Avropanı öz təhlükəsizliyinə cavabdeh olması gərəkliyini bildirib. Pekin bununla Kremlin siyasətini təkrarlayıb. Rusiya prezidenti Vladimir Putin o fikirdədir ki, Avropa ABŞ-ın nəzarəti altındadır və Vaşinqtonun təlimatlaryıla hərəkət edir. Si Cinpin Putinin dediyini təkrarlayıb.
Elxan Şahinoğlu-“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin sədri
