Dəuletkerey Kəpoğlunun şeirini ilk oxuduğum, şəklini, sonra özünü ilk gördüyüm gündən bu sətirlər yazılanadək 7 il keçib. Daha neçə illər keçsə də, artıq əminliklə deyə bilərəm, bizim dostluq-qardaşlığımız, doğmalığımız nəinki azalacaq, sozalacaq, tam tərsinə, daha da möhkəmlənəcəkdir. Çünki biz bir-birimizin ürəyi ilə tanışıq; çünki biz könül süfrələri qurmuşuq, bir-birimizi daha yaxından tanımış, tanıdıqca daha da doğmalaşmışıq. – Bu cümlələri əsasən mənim ona verdiyim dəyər – qazax bavuruma münasibətim baxımından qururam; elə bilirəm, belə baxış, münasibət qarşılıqlı olub deyə, sarsılmaz dostluq-qardaşlıq bayrağı ucalda bilmişik.
Dəuletkerey bavurumla biz “Azərbaycanla Qazaxıstanın arasından Xəzər keçər, amma su keçməz” deyimini tez-tez işlədir, buna inanır, bu inamın gələcək nəsillərə ötürülməsi üçün çalışırıq.

Əlbəttə, Dəuletkerey yalnız mənim dostum-qardaşım olduğu üçün kitabını çıxarmırıq; o, bir qazax – Türkistan akınıdır, ədəbiyyatçıdır, filoloq-alimdir, ictimai xadim, pedaqoq və Qazaxıstan Respublikası-nın Əməkdar mədəniyyət xadimidir. Bizi ədəbiyyat və Türk dünyası tanış edib. Mən qazax bavurumu ülkü ədəbiyyatının nümayəndəsi, Türkistan ruhunun tərcümanı, Turan sevdasına qanad verən aydın kimi görmüşəm. Yeni nəsil qazax aydınları, mədəniyyət, sənət xadimləri arasında, əlbəttə, ilk növbədə ədəbiyyatçılar içində onun sayğın yeri, nüfuzu var. Abayın “Sənin yol yoldaşın qazaxsa, azmazsan” sözünü Dəuletkerey üçün çox rahatlıqla, əminliklə işlətmək olar. O, Qazaxıstan Respublikasına Monqolustandan köç edib. Zamanında eyni coğrafi-mədəni məkan olub oralar, sonralar bir kənd o yanda qalıb, bir şəhər bu yanda... Qazaxlar öz dədə-babalarının yurdlarında, el-obalarında yaşamaq surətiylə, Türkistan (Orta Asiya) coğrafiyasındakı, demək olar, bütün ölkələrdə yaşayır-yaradırlar. Yaradırlar sözünü təsadüfən yazmıram; qazaxlar yaradıcı qardaşlarımızdır, “sanki bütün qazaxlar nəğmə oxuyur” deyimi də təsadüfən deyilməyib. Beləliklə, hansı qazax köyü, hansı qazax abidəsi zamanla "yeni sınırlar"ın, tikanlı məftillərin o tayında qalıbsa, ədəbiyyat, sənət (necə deyərlər) onu orda qoymayıb, mənəvi bütövlüyü, vahid mədəniyyət iqlimini davamlı olaraq xatırladıb, nümayiş etdirib.

“Orda bir köy var – uzaqda,
O köy bizim köyümüzdür;
Getməsək də, varmasaq da,
O köy bizim köyümüzdür”... –

Bu Anadolu dördlüyünün ruhunun Dəuletkerey bavurumun yurdçu şeirlərinə də hakim olduğunu deyə bilərəm. Deyə bilərəm, o, ümidsiz şair deyil – şairin, sənətçinin ümidsiz olduğu gün onun şeiri, sənəti hansı emosiyanı, təsiri və də (inam qalsın bir yana), ümidi oyada bilər ki?!. Bu anlamda, Dəuletkerey əsl qazaxdır, Böyük Çölün aydın oğlu, Türkistan ruh energetikasının daşıyıcısıdır. O, şeirdə ifadə etdikləri ilə yanaşı, dombrada gözəl ifalar edir, könül oxşayır. Səsinin alqoritmi də, bar-maqlarının simlərə, pərdələrə usta toxunuşları da, yeri gəldikcə simi pərdəyə bərk-bərk sıxması da gözəldir, özəldir.

Beləliklə, Xəzərin o tayından qanadlanan səslər, sözlər gəlib bizə çatır və “Üşüyən küçələr” adlansa da, burada isti ürəklərdə özünə ünvan tapır...

Qazaxın şeir-sənət bayrağı uca olsun!

Ə.QOŞALI