Fədakar olmaq anlayışı çox zaman yanlış şəkildə yalnız “özünü fəda etmək” kimi yozulur. Halbuki fədakarlıq insanın öz varlığını məhv etməsi deyil, əksinə, onun ləyaqətinin, mənəvi böyüklüyünün zirvəsidir. Fədakarlıq — insanın mənəvi mərkəzində dayanan yüksək keyfiyyət, mənsub olduğu cəmiyyətə və bəşəriyyətə qarşı məsuliyyət hissinin ən parlaq təzahürüdür.

İnsanın ləyaqəti onun daxili sərvətidir. Ləyaqət — insanın öz varlığını uca dəyərlərə uyğunlaşdırmaq gücüdür. Bu güc olmadan fədakarlıq mümkün deyil. Çünki fədakarlıq ləyaqətdən doğur: yalnız öz mənəvi dəyərlərini dərk etmiş, şəxsiyyət bütövlüyünə sahib olan insan başqaları üçün verə bilər. Deməli, fədakarlıq insanın özünü itirməsi deyil, özünü ucaldan ali bir davranışdır.

Fədakar insan sadəcə “başqası üçün çalışan” deyil. O, həm də öz şəxsiyyətini cəmiyyətin ruhuna qatan insandır.

Burada maraqlı bir dialektika ortaya çıxır: maddi zənginlik fədakarlığın əsas şərti deyil, amma mənəvi kasıblıq fədakarlığı mümkünsüz edir. İnsanın xüsləti kasıb olduqda, o, yalnız öz kiçik ehtiyaclarının əsirinə çevrilir və özündən kənara çıxa bilmir. Ancaq ruhu zəngin insan, hətta maddi baxımdan kasıb olsa belə, fədakarlıq göstərə bilir. Əsl fədakarlıq məhz mənəvi zənginlikdən qaynaqlanır.

Fədakarlıq həm də bir yüksəklikdir. İnsan daxili inkişafında müəyyən pilləyə qalxmadan fədakar ola bilmir. Bu pillə sadəcə sosial status deyil, mənəvi səviyyədir. Yalnız yüksək mərtəbəyə yüksəlmiş insan — yəni qəlb və düşüncə azadlığına çatmış şəxs — başqaları üçün öz rahatlığını qurban verə bilir.

“Fədakarlıq özünü itirmək deyil, özünü insanlığa bəxş etməkdir.”

“Fədakar olan insan öz ləyaqətini artırır, mənəvi kasıb olan isə yalnız öz varlığını itirir.”

David Seliverstov,
Magen David Azərbaycan İnsan Hüquqları Müdafiə Mərkəzinin rəhbəri