Newscenter.az.13.04.2021. Posneft dövründən sonra Prezident İlham Əliyevin yürütdüyü uğurlu aqrar siyasət, regionların sosial-iqtisadi inkişafı üzrə dövlət proqramlarına uyğun olaraq yaradılan infrastruktur, suvarma sistemləri, maliyyə dəstəyi və subsidiyalar, aqrar sektora vergi güzəştləri kəndliyə son illərdə bol məhsul yetişdirməsi üçün geniş imkanlar yaradıb. Dövlət başçısının 2014-cü ildə imzaladığı müvafiq fərmanla aqroparkların yaradılması da məhz bu problemlərin aradan qaldırılmasına yönəlib.
Aqroparklar fermer təsərrüfatlarının idarə olunmasının mütərəqqi aqrar-sənaye üsuluna keçidinin inteqrasiyasını, məhsuldarlığın artırılması və saxlama şəraitinə görə itkilərin azaldılmasını, ixrac coğrafiyasının genişləndirilməsini və “Made in Azerbaijan” brendi ilə xarici bazarlara sabit və etibarlı çıxışını təmin etməyə müsbət təsir göstərir. Bundan başqa, ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsi baxımından da böyük əhəmiyyətə malik aqroparkların yaradılması rayonların iqtisadi imkanlarını artırmaqla yanaşı, yeni iş yerlərinin yaranmasına da səbəb olur.
Prezident İlham Əliyev “Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafına həsr olunan konfranslardakı nitqlərində ərzaq təhlükəsizliyində aqroparkların mühüm önəm daşıdığını xatırladaraq deyib: “Mən hesab edirəm ki, bu aqroparklar nəticəsində biz ərzaq təhlükəsizliyi ilə bağlı olan əsas məsələləri həll edəcəyik. Bu aqroparklara minlərlə hektar torpaq ayrılıb. Burada biz çox yüksək məhsuldarlıq gözləyirik. Misal üçün, taxılçılıqda hektardan məhsuldarlıq 50 sentnerdən aşağı olmamalıdır. Belə də olacaq. Çünki indi bizim iri fermer təsərrüfatlarımızda, - hansı ki, dövlət dəstəyi ilə yaradılıb, - hektardan məhsuldarlıq 45-50 sentner və bəzən ondan da yüksəkdir. Ona görə biz buna nail olsaq, onda xaricdən asılılıq tamamilə aradan götürüləcək”.
Yeni aqroparklardan biri də Şəki və Qax rayonunda “AGA Group” tərəfindən yaradılan “Monte Ferro” aqroparkıdır.
Xatırladaq ki, ölkəmizdə kifayət qədər tanınmış və şəffaf fəaliyyəti ilə diqqət çəkən “AGA Group”a daxil olan “Monte Ferro” şirkəti əkin üçün təmizlənmə işləri apardığı ərazini hazırda qanunvericiliyə uyğun olaraq istifadə edir. Belə ki, “Monte Ferro” şirkəti 24 yanvar 2019-cu il tarixdə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Naziriliyinin Meşələrin İnkişafı Departamenti ilə “Meşə fondu torpaqlarının icarəyə verilməsi barədə” rəsmi müqavilə bağlayıb. Müqavilədə göstərilib ki, “Monte Ferro” MMC-yə Şəki Regional MeşəTəsərrüfatı Mərkəzinin xidmət hüdudlarına daxil olan 2000 (iki min ) hektar meşə bitkiləri ilə örtülü olmayan meşə və qeyri-meşə torpaqlarında sahə ayrılsın. Müqavilənin şərtlərinə görə, icarəçi “Monte Ferro” MMC meşəsalma tədbirləri sifarişinə uyğun olaraq öz vəsaiti hesabına meşə əkin layihəsi əsasında icarəyə verilmiş sahədə aqrotexniki tələblərə müvafiq ağac və kol bitkilərini ( əsasən fındıq ağaclarını)əkməyi və onlara xidmət etməyi öhdəsinə götürüb. Eyni zamanda, meşə fondu ərazisində və onun ətrafındakı sahədə torpağın şoranlaşmasına, münbitliyin korlanmasına imkan verməməlidir. İcarədar isə müqavilədə nəzərdə tutulan öhdəlikləri tam şəkildə yerinə yetirir, ərazidə aqrotexniki tələblərə uyğun bağçılıq təsərrüfatının qurulması istiqamətində işlərini davam etdirir. Məsələn, aqroparka Şəki rayonun Cunud kəndi ərazisində yerləşən 1000 ha açıq meşə sahəsində kol-kosdan təmizləmə işlərindən sonra torpağın üst qatının çay daşlarından təmizlənməsi işləri çox çətinliklə də olsa əl əməyi vasitəsilə müəyyən qədər həyata keçirilmiş və bu işlər hazırda da davam etməkdədir. Tarixə qısa nəzər saldıqda məlum olur ki, 1909-cu ildə yaranmış və hazırda Azərbaycanda dağıdıcı gücünə görə 3-cü dağ çayı hesab edilən “Şin çayı”nın vadisi olmuş bu ərazilərdəki çay daşlarının da sel zamanı bu sahələrə səpələnməsi baş vermişdir. Elə ona görə də 1996-cı ildə Azərbaycanda həyata keçirilən Aqrar islahatlar zamanı belə torpaqlar sonuncu, 4-cü kateqoriyayay aid edilib istifadəsiz qalmış, yerində yabanı şəkildə qurağa davamlı əsasən kol və ağac növləri bitmişdir. Onu da xatırlatmaq yerinə düşər ki, “Monte Ferro” MMC tərəfindən uzunmüddətli icarəyə götürülmüş bu daşlı ərazilərin cənub hissəsində 1970-ci illərdə kolxoz dövründə qoz və ərik ağaclarından ibarət bağ salınsa da, yerin həddən artıq daşlı olmsı və yetərincə aqroqulluğun göstərilməsi səbəbindən ağacların inkişafında ləngimələr baş vermiş və quruma halları müşahidə edilmişdir.
Bir daha bildirək ki, respublikamızın şimal-qərb bölgəsində fəaliyyət göstərən“Monte Ferro” bölgənin iqtisadi inkişafına, bağçılıq təsərrüfatının müasir tələblər çərçivəsində genişlənməsinə öz töhfəsini verməklə yanaşı, bir-neçə infrastruktur layihələrinin icrasını da təmin edib. İnsanlara maddi və mənəvi dəstək olub. Adı çəkilən şirkət Qax və Şəki rayonları ərazisində fındıqçılıq təsərrüfatının genişləndrilməsi və inkişaf etdirilməsi üçün ən müasir aqrotexniki tələblərə cavab verən istehsal sahələri, bağıçılıq təsərrüfatı yaratmaqdadır. Şirkət təsis olunduğu gündən etibarən fındıqçılıq təsərüfatını yaratmaq məqsədilə 4300 ha torpaq sahələri əldə edilmişdir. Hal hazırda heç vaxt, heç kim tərəfindən istifadə olunmayan əkinə və bağçılığa yarasız sayılan təqribən 2200 ha sahədə yeni fındıq bağları salınıb və salınmaqda davam edir. 2022 ci ilə kimi fındıq bağların ümumi sahəsini daha da artırmağı planlaşdırılır. Bu plan ilk növbədə bölgədəki işsiz insanların məşğulluğunu təmin etməyə geniş imkanlar açır. Hazırda şirkətin yaratdığı fındıq sahələrində xeyli sayda kənd əhalisi daimi, günəmuzd və mövsümü işlərə cəlb olunub. Onların əmək haqlarının vaxtlı-vaxtında ödənilməsi təmin edilib. Bu da öz növbəsində həmin insanların sosial rifahının yaxşılaşdırılması üçün olduqca önəmli addımdır.
Çox şaxəli fəaliyyəti ilə diqqət çəkən “Monte Ferro” MMC bölgənin potensial imkanlarını düzgün dəyərləndirməklə hər zaman dövlətimizin apardığı iqtisadi və sosial siyasətə öz töhfəsini verməkdədir.
Xatırladaq ki, hələlik 2000 hektar ərazini əhatə edən aqroparkda lazımi infrastruktur yaradılıb. Yeraltı su boruları, müasir suvarma sistemi, nasosxana və subartezyanlar qurulub. Aqroparkda əkilmiş fındıq tinglərinin su təminatı hələlik qazılmış və istifadəyə verilmiş subartezyan quyuları vasitəsilə həyata keçirilir. Artıq “Monte Ferro” şirkəti Şəki rayonunun Bideyiz kəndi yaxınlığında 500 ha və Qaxın Qaşqaçay kəndi yaxınlığında yerləşən 1350 ha ərazidə fındıq kollarının əkini başa çatmış və salınan bağ sahəsində əsas işlər demək olar ki, yekunlaşmışdır.
Yeri gəlmişkən, bu gün bütün dünyada damcılama suvarma sistemlərinə xüsusi diqqət yetirilir. Çünki bu sistemlə suvarma nəticəsində suya qənaət edilir, su itkisinə yol verilmir. Torpaqların şoranlaşmasının qarşısı alınır. Bitkilər vegetasiya dövründə optimal nəmliklə təmin edilir. Nəticədə məhsuldarlıq bir neçə dəfə artır. “Monte Ferro” MMC-nin əsas məqsədlərindən biri də Azərbaycanın export potensialının artırılmasında iştirak etməkdir.
Yuxarıda qeyd edilənlər Azərbaycan dövlətinin sosial-iqtisadi siyasətinə, regionların inkişafına dəstək verən “Monte Ferro” aqroparkının fəaliyyətinin real mənzərəsini əks etdirir. İnanırıq ki, şirkət rəhbərliyi qarşıya qoyduğu strateji planını müvəffəqiyyətlə həyata keçirərəckdir.
NEWSCENTER.AZ
