Narkotiklər bir neçə həftə ərzində insanın iradəsini əsarət altına almağa və onu heç bir hipnozçu və ya psixoloqun bacara bilməyəcəyi şəkildə özünə tabe etməyə qadirdir. Bir neçə aydan sonra insanı "yandırıb" külə çevirmək, onu çarəsiz, bərbad bir xarabaya çevirmək, bütün həyatı növbəti "doza"nı tapmağa və başqa bir ağrı nöqtəsindən qorxmağa həsr olunur. Reallıqdan xəbərsiz olan zombilərdən, hamı üz döndərir.

Narkotiklər zehni pozur. İnsan şüuruna mənfi təsirlər hər hansı bir narkotikin təsiri aradan qalxdıqdan sonra da davam edir.

Asılılığın Dəhşətli Faktları Statistikası.

Bu gün Azərbaycanda statistikanın görə bilmədiyi təxminən 300 000 insan müntəzəm olaraq narkotik vasitələrdən istifadə edir. Narkomaniya ilə bağlı rəsmi statistikada 36 000 min narkoman olduğu bildirilir, lakin bunlar könüllü və ya məcbur olaraq tibbi reyestrə daxil olanlardır. Tibb müəssisələri isə ildə 5 mindən çox insanı narkomaniyadan müalicə edə bilməz.

Azərbaycanda narkomanların ümumi % sayı, mənim statistikasıma görə,
10%-i məktəblilər
50% - 16-30 yaşlı gənclər
40% - yaşlı insanlardır.

Narkotiklərə başlamanın orta yaşı 16-18 yaşdır. Aidiyyəti qurumların çox böyük səylərinə baxmayaraq 12-15 yaşlı uşaqların narkotikdən istifadə faizi də artır. Bəzi hallarda da Narkoman olan valideynlər onları narkomaniya bəlasına salır.

Narkotiklərin yayılan yerlərin içində gənclər üçün əyləncə yerləri - diskotekalar, kafe və klublar da var. Respondentlərin 60%-i narkotiki ilk dəfə orada sınaqdan keçirib.

Hər bir narkoman özündən sonra 5-10 nəfəri narkotikdən istifadəyə cəlb edə bilir.
Son illər narkotiklərdən ölənlərin sayı 12 dəfə, uşaqlar arasında isə 2 dəfə artıb.

Narkomanların narkomaniyaya başladığı andan etibarən təxmini ömrü orta hesabla orqanizmdən aslı olaraq 4-5 ildir. Birinci dəfədən ölənlər də az deyil.

QİÇS-ə ( SPID ) yoluxma hallarının artmasının əsas səbəbkarı da narkomaniyadır.

Bu gün cinayətlərin təxminən 70%-i narkomaniya zəminində baş verir. Soyğunçuluq, oğurluq, qətllər bir doza xatirinə də edilir.

Narkomaniya statistikası göstərir ki, narkomanların yalnız 5-6 faizi sağalır. Müalicə olunan statistika müalicədən sonra bir il ərzində narkotik istifadə etməyənləri nəzərə alır.

Narkomaniya ilə bağlı bu statistikalar ilk növbədə böyük şəhərlərlə bağlıdır.

Narkotik asılılığının əlamətlərini.

Bəzi yeniyetmələrdə müşahidə etdiyiniz narkomaniya əlamətləri vaxtında narkomaniyanın inkişafının qarşısını almağa və narkomaniyanın başlanğıcı ilə mübarizə aparmaq üçün lazımi tədbirləri görməyə kömək edə bilər. Narkomaniyanın əlamətlərini bilmək, övladlarınızın təhlükəsizliyinə zəmanət verəcək, həyatını xilas etməyə və övladınıza vaxtında kömək etməyə imkan verə bilər. Əlbəttə ki, valideynlər istəsə.

Bir yeniyetmənin davranışında narkomaniyanın əsas əlamətlərinə sosial dairənin dəyişməsi daxildir. Məsələn, yeniyetmə köhnə dostları ilə ünsiyyət qurmur. Əvəzində açıq-aşkar tərəddüdlə danışdığı yeniləri peyda olur. Telefonla danışarkən gizli, monohecalı və ya qeyri-müəyyən ifadələrlə danışır. Daim tək qalmağa, vanna və ya tək otağa qapanmağa, gizlənməyə çalışır. Tez-tez evdən çıxıb, gec qayıdır. Əvvəllər sevdiyi işlə maraqlanmağı və etməyi dayandırır. Evdə ilk yardım dəstinə dərmanlara maraq da yarana bilər. Ani əhval dəyişikliyi, aqressivlik, laqeydlik və ya artan həyəcan və ya şənlik nəzərə çarpır. Hərəkətlər kəskin olur və həmişə yaxşı əlaqələndirilmir. Narkomaniyanın əsas əlamətlərindən biri də yeniyetmənin pul xərclərinin artmasıdır.

Narkotik və narkomaniyaya qarşı mübarizə.

Bu gün narkomaniya ilə mübarizə məsələləri ön plana çıxıb. Narkomaniya problemi çoxdan epidemiya xarakteri alıb və dövlət qurumları narkotik və narkomaniyaya qarşı ciddi mübarizəyə başlayıb. Narkomaniyanın qarşısının alınması böyük səylər və böyük maliyyə xərcləri tələb edir.

Heç bir ailə övladının ən azı bir dəfə narkotik sınamadığına əmin deyil.
Üsullar daha da aqressivləşib. Birinci doza, bir adətən düşdükləri mühitdə pulsuz təklif olunur, sonra isə asılılıq yarananda pul, çoxlu pul lazım olacağını da unutmayaq. Ona görə də narkomanlar istənilən yolla bu dozalar üçün pul tapmağa gedirlər: oğurluq, narkotik vasitələrin yayılması hətta fahişəlik də edirlər.
Bu gün narkomaniyaya qarşı mübarizə son dərəcə mühüm vəzifədir və bu tək aidiyyəti dövlət qurumlardan aslı deyil.

Narkomaniya ilə mübarizə yolları fərqlidir. Əsas olanlar arasında sosial, tibbi və informasiyanı, sosial şəbəkələri də qeyd etmək lazımdır.

Narkomaniyaya qarşı mübarizənin sosial metodu deviant davranışın sosial-iqtisadi, məişət, sosial-psixoloji səbəblərini və şərtlərini aradan qaldırmağa yönəlmişdir.

Narkomaniya ilə mübarizənin tibbi üsulu xəstəyə tibbi və psixoloji cəhətdən asılılıqdan qurtulmağa kömək edir. Narkoloqlar narkomaniyanın müalicəsinin yeni effektiv üsullarını axtarırlar. Amma biz nə tapırıqsa, narkoistehsalçılar digər yol tapır. Müalicənin daha təsirli olması üçün, daimi aparılmalıdır. Asılılıq uzunmüddətli müalicə və çox maliyyə tələb edir.

Narkomaniyaya qarşı şəxsi səviyyədə mübarizə təkcə şəxs tərəfindən deyil, həm də onun qohumları tərəfindən böyük səylər tələb edən mürəkkəb və uzun bir prosesdir.

Regional Sosial Təşəbbüslərə Dəstək İctimai Birliyinin sədri, Narkoekspert-araşdırmaçı Emil Maqalov