Newscenter.az.3.04.2021. Hamımızın əvvəldən bizə çox yaxşı xidmət etməyəcək vərdişli davranışlarımız var. Ancaq onlardan bir xeyir qazanmasaydıq, şübhəsiz ki, dövrü geri qaytarmaq üçün bir yol tapardıq. Məcburi yalançı adətən yalan danışan birisidir. Hər şey haqqında düşünmədən və peşman olmadan yalan danışırlar.
Çoxumuz yalan danışarkən bunu ya bir şeydən qurtulmaq üçün, ya da kiminsə hisslərinə xələl gətirməmək üçün edirik. Ancaq məcburi yalançı üçün qalıcı və ya daima həqiqəti söyləməmələrinin səbəbi yoxdur. Sadəcə həqiqi olanı söyləməkdən alerjisi olduğu kimi, gerçəkliyi bükür və səbəbi nə olursa olsun daha da artırar.
Yalanlar qumda qazma kimidir. Çuxur qazmağa başladıqdan sonra doldurulmağa başlayır və bu daim özünüzü qazmağa çalışırsınız. Çoxumuz üçün bizi pis hiss edir və narahat edir. Ancaq yalan danışmaq şərti olan birisi üçün təbii olaraq gəlir, nəfəs almaq kimidir.
Məcburi bir yalançı ilə olmaq, yalnız özünüzü deyil, ağlımızı da sorğulamağa səbəb olur. Tipik olaraq səhv etdiyinizi, səhv etdiyinizi, bəlkə də paranoyak olduğunuzu söyləyirlər, bu da psixikanızda böyük bir fikirdir. Məcburi yalançı ilə qarşılaşmanın yeganə yolu vidalaşmaqdır. Pis xəbər budur ki, onları heç dəyişdirməyəcəksiniz. Yalançı yollarında rahatdırlar və buna heç bir problem kimi baxmırlar.
Məcburi yalançını tapmaq asan bir şey deyil, ləkələnmək istəmirlər. Daxili səsiniz bir şeyin düzgün olmadığını və hər şeyin pis olduğunu söyləyirsə, qulaq asın. Demək olar ki, həmişə düzgündür. Hər şey kimi hər şey haqqında yalan danışırlar. Məcburi yalançı, qeyri-real yalan dünyasında yaşamaq üçün o qədər şərtlənir ki, ümumiyyətlə hər hansı bir həqiqəti söyləməyə qarşı çıxırlar. Çoxumuz pis vəziyyətdən çıxmaq, kiminsə hisslərini xilas etmək və ya başqasını ört-basdır etmək üçün yalan danışarkən, məcburi yalançı yalan danışır hər şey. Onlar göyün mavi olduğunu söyləsələr yoxlamaq üçün baxacağınız şəxsiyyət tipləridir. Vərdişli bir davranış, yalnız qəliblərini pozmaq istəmədikləri üçün yalan danışırlar.
"Nahar yedin?" Kimi dünyəvi bir şey pəncərədən yemək yediklərini görsəniz belə “Xeyr” ilə qarşılanacaq. Sadəcə həqiqəti deyə bilmirlər. Sanki həqiqi bir şeyə qarşıdırlar. Sorgulandığında çox qəzəblənirlər. Məcburi yalançının vicdanı ilə yaşamasının yollarından biri, özlərini yalnız haqlı olduqlarına inandırmaq deyil, hətta yalan söylədiklərini etiraf etsələr belə, haqlı olduqlarını söyləməkdir.
Sorgulanırsa, həqiqətən baş verənləri başqa yerə yönəltmək üçün onları bir tirada yola salır. Sizi daha da qarışdırmaq üçün bir şeyi mübahisəyə ataraq, yalan danışsalar da, onları çağırmaqda sizi günahkar hiss etməyinizə əmin olurlar. Sonda, onları yalançı adlandırdığınız üçün özünüzü pis hiss edirsiniz, ona görə də bununla başa düşməyi öyrənəcəksiniz. Məcburi yalançının arxasında normal olaraq bəzi gizli patoloji var. Ətrafdakı insanları məhv edən yalnız yalan deyil. Yalan danışmalarının səbəbləri budur. Məcburi yalançılar yalanlarından istifadə etmək, özünüzü dəli etmək və ya onlara etibar etməməyinizə görə günahkar hiss etmək üçün istifadə edirlər.
Tez-tez məcburi yalançılar, pis hiss etmədən səhvlərini söyləməyə imkan verən sosiopatik və narsisistik meyllər kimi əsas bir zehni xəstəliyə sahibdirlər. Ortalama bir insan yalan danışdıqda, içərisində etdiklərinin səhv olduğunu göstərən bir şey var. Məcburi yalançı üçün onlara rəhbərlik edən mənəvi pusula yoxdur. Beləliklə, yalnız etdiklərini edirlər və heç vaxt arxalarına baxıb kimə zərər verdiklərini düşünmürlər. Hekayələrini göz yummadan 10 dəfə dəyişdirirlər. Məcburi yalançı yeni deyil. Yalan danışmağı o dərəcəyə qədər mükəmməlləşdirdilər ki, büküləcək və hər şeyi mükəmməl ağlabatan görünməməlidirlər.
Onları sorğulamağa çalışarsanız, hekayələrini təxminən 10 dəfə dəyişdirməkdə çətinlik çəkmirlər, dediklərini dəyişdirdiklərini heç qəbul etmirlər. Onu özünüzə çevirsəniz, bir labirentdən keçmək kimidir. Onları küncə sıxdığınızı düşündüyünüz hər dəfə yalançı bir çıxış yolu tapırlar ki, bu da sizi yorur. Onların ən yaxşı maraqları bunlardır. Bir çox yalançı, empati və yalançı yollarının ətrafdakı insanlara necə təsir etdiyini görmək qabiliyyətindən məhrum insanlardır. Sırf öz mənfəətləri üçün yalan danışdıqları üçün kim zərər görsə, yalnız girov ziyandır.
Sadəcə toxuna bilmədiyiniz insanlardır. Ağlamağınızın və ya yalvarmağınızın əhəmiyyəti yoxdur, sadəcə maraqlarından başqa heç kimə və ya bir şeyə əhəmiyyət vermirlər. Məcburi bir yalançı dəyişdirə biləcəyinizi düşünürsünüzsə, sosyopatı dəyişdirə biləcəyinizdən artıq bir şey edə bilməzsiniz. Bu qədər kök salmış, yollarının səhvini belə görmürlər. Onlarınla münasibət qurmaq demək olar ki, qeyri-mümkündür. Hər hansı bir əlaqənin təməl daşlarından biri etibardır. Birlikdə olduğunuz insana etibar edə bilmirsinizsə, sevgi dolu və dəstəkləyici bir əlaqəyə girməyin yolu yoxdur.
Məcburi yalançı, hər addımbaşı sizi məyus edir, əvvəldən rədd edirsiniz. Sonda doğru bildiyiniz hər şeyi tamamilə məhv edir. Sizə özünüzdən bir qabıq qoyaraq, sözün əsl mənasında içlərinizi çıxarırlar və altındakı alternativdən başqa bir şey qoymurlar. Münasibətdəki kiçik yalanları böyük olanlara çevrilir. Məcburi yalançılar ümumiyyətlə heç bir problem kimi görünməyən kiçik yalanlarla başlayır. Zaman irəlilədikcə görürsən ki, həqiqətən onların dedikləri heç bir şey həqiqət deyil.
Məcburi yalançı üçün həqiqət kriptonit kimidir. Beləliklə, nə qədər çox işə cəlb olunsanız, yalanları bir o qədər dərinləşir və daha mürəkkəb bir şəbəkə toxuyurlar. Bir yalan başqasının üstünə qurulub, məcburi bir yalançı aşıq üçün qara bir ümidsizlik çuxuruna çevrilir.
Məcburi yalançılar yalnız bir-iki dəfə yalan danışanlar deyillər. Faktlardan qaçmaqla bütün bir həyatı qururlar. Onları dəyişdirəcəyinizi düşünürsənsə edə bilməzsən və etməyəcəksən. Yalan danışmaqdan əldə etdikləri hər hansı bir fayda, dürüst və doğruluqdan qazandıqlarından çoxdur. İstər təməl bir zehni xəstəlikdən, yoxsul tərbiyədən və ya çox zəif bir əxlaqi kompasdan qaynaqlanırsa olsun, əhəmiyyəti yoxdur, məcburi yalançı bütün olduğunuzu götürüb boş bir qabıq buraxır.
Məcburi yalançı ilə qarşılaşmanın yeganə yolu uzaqlaşmaqdır. Həqiqətən dəyişəcəklərsə, bu, geridə qalmaq, onlarla qarşılaşmaq və ya həqiqətə çatmaq üçün özünüzü cəhənnəmə atmaqla baş verməyəcəkdir.
Əli İbrahimov-hüquqşünas
