Türkiyənin təbii qaz sisteminə daxil olan ümumi məbləğ 2024-cü ildə əvvəlki ilə görə yüzdə 9,5 artaraq 56 milyard 390 milyon 412 min kubmetrə çatıb.
Türkiyədə sistemə daxil olan təbii qaz yüzdə 9,5 artdı
Neft Boru Kəməri Korporasiyasının (BOTAŞ) məlumatına görə, təbii qaza tələbat keçən ilin yay aylarında yüksək temperatur səbəbiylə elektrik enerjisi istehlakının və ixrac edilən qazın artması səbəbindən artıb.
Bu dövrdə Türkiyədə sistemə verilən təbii qazın miqdarı 56 milyard 390 milyon 412 min kubmetr olaraq qeydə alınıb. Bu rəqəm 2023-cü ildə 51 milyard 477 milyon 297 min olaraq hesablanıb.
Təbii qaz da ixrac edən Türkiyədə ümumi istehlak və giriş miqdarı arasında təxminən yüzdə 5 fərq ola bilər.
Qaz axını dekabrda ən yüksək, iyunda ən aşağı olur
Ötən il Türkiyəyə ən çox təbii qazın gəldiyi ay təxminən 7 milyard 600 milyon kubmetrlə dekabr ayı olub. Ən aşağı təbii qaz axını isə təxminən 2 milyard 671 milyon 560 min kubmetr ilə iyun ayında yaşandı.
Sistemə ən yüksək qaz axınının 285 milyon 244 min 582 kubmetr olduğu gün 2024-cü il noyabrın 11-də qeydə alındığı halda, ən az qaz daxilolması 2024-cü il iyunun 18-də 51 milyon 289 min 884 kubmetrlə qeydə alınıb.
2024-cü il Türkiyədə LNG müqavilələri ili oldu
Son illərdə istehlak etdiyi qazla yanaşı, ixrac və idxal mənbələrini də şaxələndirən Türkiyə, keçən il LNG təchizatında mənbələrini şaxələndirdi.
Son 20 ildə qurduğu LNG və Üzən LNG Saxlama və Qazlaşdırma Birimi (FSRU) obyektləri ilə mayeləşdirilmiş təbii qazın, eləcə də boru kəməri qazının tədarük qabiliyyətini artıran Türkiyə, təxminən 100 milyard kubmetr qaz tədarükü üçün müqavilələr imzaladı. metr LNG keçən il.
Bu çərçivədə BOTAŞ keçən il 4 fərqli şirkətlə imzaladığı LNG tədarükü müqavilələri ilə bir irəliləyiş etdi.
BOTAŞ, 2025-2035-ci illər arasında təbii qaz tədarükü üçün 2023-cü ilin yanvarında Oman ilə LNG tədarükü müqaviləsi imzaladı. Müvafiq olaraq, sözügedən ölkədən hər il 1 milyon tona qədər (təxminən 1,40 milyard kubmetr) LNG idxal ediləcək.
Şirkətin ExxonMobil ilə 2024-cü ilin may ayında əldə etdiyi Anlaşma Memorandumu çərçivəsində ExxonMobil Türkiyəyə hər il 2,5 milyon tona qədər (təxminən 3,45 milyard kubmetr) LNG tədarük edə biləcək.
BOTAŞ 2 sentyabr 2024-cü ildə Shell və 18 sentyabr 2024-cü ildə TotalEnergies ilə 10 illik LNG müqavilələri imzaladı və tədarük 2027-ci ildən başlayır. Bu çərçivədə, Shell müqaviləsindəki ildə 4 milyard kubmetr və TotalEnergies müqaviləsindəki ildə 1,6 milyard kubmetr təbii qazın əhəmiyyətli bir hissəsi BOTAŞ tərəfindən doldurularaq ABŞ-dakı istehsal terminallarından qəbul ediləcək, bəziləri isə BOTAŞ-ın tələbi ilə Türkiyə və ya Avropadakı terminallara çatdırılacaq.
Sözügedən müqavilələrin cəminə nəzər saldıqda, müqavilə müddətində adı çəkilən xarici şirkətlərdən 100 milyard kubmetrə qədər qazın tədarük oluna biləcəyi gözlənilir.
Türkiyə LNG infrastrukturuna əlavə olaraq, Rusiya, Azərbaycan və İrandan boru kəmərləri vasitəsilə qaz tədarük edir. O, “Türk axını” kəməri ilə Rusiyadan ildə 31,5 milyard kubmetr, “Mavi axın” kəməri ilə isə 16 milyard kubmetr qaz qəbul etmək gücünə malikdir.
Digər tərəfdən, Azərbaycandan gələn Trans-Anadolu Təbii Qaz Boru Kəmərinin (TANAP) illik ötürmə qabiliyyəti 16 milyard kubmetr, İran-Türkiyə Təbii Qaz Boru Kəmərinin illik ötürmə qabiliyyəti isə 10 milyard kubmetrdir.
