Trampın “Böyük Amerikası” 19-cu və 20-ci əsrin əvvəllərində Britaniya İmperiyasına bənzər qlobal ticarət imperiyasıdır. Buradan Trampın dünyanın geosiyasi mənzərəsi böyüyür. Trampın dəyişikliklərinin mənasını anlamaq istəyiriksə, buradan başlamalıyıq. Əlbəttə, çox şey Trampın dünyaya baxışının həmkarlarının və rəqiblərinin baxışı ilə üst-üstə düşməsindən asılı olacaq. Əvvəla, Tramp tipik anqlo-saksondur. Tipik anqlo-sakson isə dünyaya qüvvələr və maraqlar balansı kimi baxır. Bəli, 19-cu əsrdə Britaniya geosiyasətinin mərkəzi ideyası məhz bu idi. Tramp da oxşar dünya yaratmaq istəyir. Yalnız artıq qlobal səviyyədə və Britaniyanın yerində Amerika ilə. Yenə tipik bir Amerika mühafizəkarı olan Tramp indiki Britaniyanı sevmir. Britaniya Trampın iddialı rəqibidir, öz iradəsini Avropaya diktə etməyə çalışır, Trampa birbaşa əks mövqelərdən qlobalizm mövqelərindən. Ona görə də Trampın Britaniya ilə hesablaşmaq üçün öz xalları var. Onu tamamilə dəyişmək, Britaniya siyasətini qırıb Amerikaya tabe etmək istəyir....
Ona görə də onun bir vaxtlar Britaniyaya “ehtiyat aerodrom” kimi xidmət edən Millətlər Birliyinin (Britaniya Birliyinin) ölkəsi olan Kanadaya vəhşicəsinə hücumu (İkinci Dünya Müharibəsi cəbhəsində işlər London üçün daha az müvəffəqiyyətlə getsəydi, Birləşmiş Krallıq hökuməti burada evakuasiya etmək niyyətində idi) normaldır. Tramp üçün Kanada Monro Doktrinasına görə sadəcə Amerikanın maraq zonası deyil, nəinki Arktikaya çıxış, nəinki tarixi qisas deyil Nəzərə alaq ki, ölkə bir vaxtlar Britaniyanın nüfuzunun və ABŞ-ın cilovlanmasının qalası idi. Tramp üçün Kanada Britaniya hökmranlığına qarşı mübarizədir. Tramp isə yeni Avropanı tamamilə fərqli görür. Avropa Parlamentinin bürokratiyasının hökmranlığı altında indiki qlobalist canavar kimi deyil, öz dövrlərində Şarl de Qoll və Konrad Adenauerun gördükləri kimi. Milyonlarla miqrant tərəfindən çirkləndirilmiş “çiçəklənən bağ”ın indiki zibilliyi deyil, milli məna daşıyan milli dövlətlər birliyi kimi Avropa.....
Amma bu gün Trampın əsas rəqibi Çin olduğundan, Amerika, güc balansının trumpist geosiyasətinə görə, Çinə qarşı Hindistana kömək edəcək. Trampın dünyasında eyni dərəcədə vacib komponent Rusiyadır. Tramp Rusiyaya Avrasiyada ən mühüm balanslaşdırıcı kimi baxır. Və 20-ci əsrin bütün dünya müharibələri (ən azı Britaniya onları belə görürdü) bir məna daşıyırdı. Rusiya və Almaniyanın birliyinə mane olmaq. Sonuncu dəfə anqlosakslar belə bir ittifaqın təhlükəsini dayandıra bilmişdilər və Qorbaçovun dövründə 20-ci əsr belə başa çatdı. Amma dünya dəyişdi, dünya çox qloballaşdı. Və Tramp bu gün tamamilə fərqli “Heartland”dan Rusiya və Çin arasında ittifaqdan qorxur. Daha doğrusu, onların ittifaqı çox yaxındır, çünki Çinin iqtisadi gücü və Rusiyanın hərbi gücü Amerika İmperiyası üçün təhlükəli rəqib yaradır.
Pərviz Əliyev, politoloq
