Azərbaycan və Özbəkistan arasında münasibətlər tarixən dostluq və qardaşlıq prinsiplərinə əsaslanır. Son illərdə bu əlaqələr daha da möhkəmlənib və strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlib. Bu fikirləri Newscenter.az-a verdiyi müsahibədə Respublika Azərbaycan Milli Mədəniyyət Mərkəzinin sədri Mobil Məmmədov səsləndirib. Mərkəzm sədri fəaliyyət göstərdiyi qurumun Azərbaycan mədəniyyəti, adət-ənənələrinin Özbəkistanda təbliği istiqamətində gördüyü işlərdən də danışıb.
-Mobil bəy, təxminən neçə ildir Özbəkistanda yaşayırsınız və əsas fəaliyyətiniz nədən ibarətdir?
-Mən 30 ildən çoxdur ki, Özbəkistanda yaşayıram. Bu müddət ərzində Azərbaycan mədəniyyətinin təbliği, milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunması və azərbaycanlı gənclərin ictimai fəallığının artırılması istiqamətində fəaliyyət göstərirəm. Hazırda Rəspublika Azərbaycan Milli Mədəniyyət Mərkəzinin sədri kimi, mədəni tədbirlərin təşkili, təhsil və mədəniyyət sahələrində əməkdaşlıq layihələrinin həyata keçirilməsi ilə məşğulam.
-Bu gün Azərbaycanla Özbəkistan arasında münasibətləri, əlaqələri necə dəyərləndirərdiniz?
-Azərbaycan və Özbəkistan arasında münasibətlər tarixən dostluq və qardaşlıq prinsiplərinə əsaslanır. Son illərdə bu əlaqələr daha da möhkəmlənib və strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlib. İki ölkə arasında iqtisadi, mədəni və humanitar sahələrdə əməkdaşlıq genişlənir. Məsələn, 2025-ci ildə diplomatik münasibətlərin 30 illiyi qeyd olunacaq və bu münasibətlə müxtəlif tədbirlər planlaşdırılır.
-Bəs, Özbəkistanda Azərbaycan diasporunun durumu, vəziyyəti hansı səviyyədədir?
-Özbəkistanda 40 mindən çox azərbaycanlı yaşayır və onlar ölkənin sosial-iqtisadi və mədəni həyatında fəal iştirak edirlər. Diaspor təşkilatları, o cümlədən Rəspublika Azərbaycan Milli Mədəniyyət Mərkəzi, milli-mədəni tədbirlərin təşkili, dil və mədəniyyətimizin qorunması istiqamətində mühüm işlər görür.
-Bəs Özbəkistanda yaşayan azərbaycanlılar bu ölkənin ictimai-siyasi həyatında nə dərəcədə aktivdirlər?
-Azərbaycanlılar Özbəkistanın ictimai həyatında fəal iştirak edirlər. Onlar müxtəlif sahələrdə—təhsil, mədəniyyət, biznes və digər sahələrdə fəaliyyət göstərirlər. Məsələn, azərbaycanlı gənclər mədəniyyət festivallarında, sərgilərdə və digər tədbirlərdə iştirak edərək milli dəyərlərimizi təbliğ edirlər.
-Etiraf etmək lazımdır ki, Orta Asiya respublikalarında Azərbaycan diasporunun durumu Avropa ölkələrindən fərqli olaraq zəifdir. Sizcə bunun başlıca səbəbi nədir?
-Bu fərqin əsas səbəblərindən biri tarixi və sosial amillərlə bağlıdır. Orta Asiya ölkələrində yaşayan azərbaycanlılar uzun müddət burada məskunlaşmış və yerli cəmiyyətə inteqrasiya olunmuşlar. Bu, diaspor təşkilatlanmasının müəyyən dərəcədə zəif olmasına səbəb ola bilər. Bununla belə, son illərdə diaspor fəaliyyətində canlanma müşahidə olunur.
-Ümumiyyətlə Bakı ilə Daşkənd arasında müxtəlif sahələrdə əlaqələrin daha da inkişaf etdirilməsi üçün nələri təklif edərdiniz?
İki ölkə arasında əlaqələrin daha da inkişafı üçün təhsil sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi: Universitetlər arasında tələbə və müəllim mübadiləsi proqramlarının təşkili zəruridir. Həmçinin, mədəniyyət sahəsində birgə layihələrin həyata keçirilməsi, ortaq mədəniyyət festivallarının, sərgilərin və konsertlərin təşkili mümkündür.
İki ölkə arasında iqtisadi əməkdaşlığın gücləndirilməsi üçün birgə biznes forumlarının keçirilməsi və investisiya layihələrinin təşviqi həyata keçirilməlidir. Nəqliyyat və logistika sahəsində əməkdaşlıq istiqamətrində Transxəzər nəqliyyat dəhlizinin inkişafı və bu sahədə birgə layihələrin həyata keçirilməsinə diqqət yetirmək olar. Hesab edirəm ki, bu tədbirlər Azərbaycan və Özbəkistan arasında strateji tərəfdaşlığın daha da möhkəmlənməsinə töhfə verə bilər.
Süleyman İsmayılbəyli
